WIELKI CZWARTEK

Liturgia Wielkiego czwartku rozpoczęła Triduum Paschalne czyli Misterium Zbawcze Chrystusa, obchodzone dla upamiętnienia jego męki, śmierci i zmartwychwstania. Według Ewangelii w Wielki Czwartek Jezus spożył z uczniami swoją Ostatnią Wieczerzę przed ukrzyżowaniem. Dlatego to święto przypomina ustanowienie przez Chrystusa dwóch sakramentów: eucharystii i kapłaństwa.

Uroczystość w naszym kościele rozpoczęła się od procesji.

Ewangelia czytana w tym dniu przypomniała nam o tym, jak Jezus przed wieczerzą umył uczniom nogi. Ten, którego nazywamy ?Nauczycielem i Panem? zrobił coś, co zwykle czynił sługa. Na pamiątkę tego wydarzenia w naszej parafii po homilii kapłan umył nogi wybranym parafianom. Obrzęd ten nie był wcześniej praktykowany w naszej parafii. Pierwsza celebracja mycia nóg odbyła się w 2012 roku. Przypomina to prawdę, że wszelkie przewodzenie w kościele powinno odbywać się w duchu służby bliźniemu. Wiedząc jak Chrystus posługiwał, posługujmy nawzajem względem siebie, tylko w ten sposób będziemy błogosławieni. Bo kto służy, ten króluje.

Obrzęd mycia nóg nosi nazwę mandatum w tłumaczeniu z języka łacińskiego oznacza przykazanie. Słowa tę pochodzą z Ewangelii według świętego Jana. Jezus podczas Ostatniej Wieczerzy po umyciu nóg Apostołom powiedział: ?mandatum novum do vobis, ut diligatis invicem, sicut dilexi vos? (daję wam przykazanie nowe, abyście tak się wzajemnie miłowali, jak Ja was umiłowałem). W trakcie Ostatniej Wieczerzy, którą Jezus spożył ze swoimi Uczniami: ?wstał od stołu, zdjął wierzchnie okrycie, wziął ręcznik i przepasał się nim. Potem nalał wody do miednicy i zaczął myć nogi uczniom i wycierać ręcznikiem, którym był przepasany? (J 13, 4-5). Jezus czyniąc w ten sposób jak sam powiedział: ?Dałem wam przykład, abyście tak czynili, jak Ja wam uczyniłem? (J 13, 15).

W tym uroczystym dniu mieliśmy okazję złożyć życzenia naszemu Proboszczowi Ks. Pawłowi. Ciepłe słowa kierowali przedstawiciele grup działających przy naszej parafii. W imieniu Akcji Katolickiej wystąpiła Pani Danuta Szafran oraz Pan Misiaszek. Służbę liturgiczną reprezentowali: Dominik Lipa oraz Paweł Pietraniuk. Życzenia składały także Panie Zelatorki z czterech Róż Żywego Różańca. Nie mogło także zabraknąć dzieci i młodzieży, które były reprezentowane przez Karolinę Brzuszczyńską oraz Kasię Kuklińską.

Na zakończenie uroczystości Ciało Chrystusa zostało przeniesione do specjalnie przygotowanej kaplicy, zwanej ciemnicą. Tam do późnych godzin wieczornych czuwaliśmy, wspominając samotną modlitwę Jezusa w Ogrójcu, zdradzieckie pojmanie i pierwsze przesłuchania. Czuwania rozpoczęliśmy od odśpiewania I części Gorzkich Żali, następnie swoją adoracje miała Wspólnota Nieustającego Różańca a na zakończenie adoracji członkowie Akcji Katolickiej poprowadzili Godzinę Świętą. Przez cały czas Tabernakulum było puste i otwarte, zgasła wieczna lampka a ołtarz stał obnażony i pusty.

Poniżej przedstawiamy krótką historie obrzędu mycia nóg.

Od czasów apostolskich usiłowano naśladować przykład Chrystusa. Na ten temat piszą chociażby Tertulian, czy św. Justyn, choć ich zapiski są niejasne i zdawkowe.

Synod w Toledo z 694 r., pod groźbą ekskomuniki, nakazał wszystkim biskupom i przełożonym-prezbiterom liturgiczny obrzęd umywania stóp w Wielki Czwartek. Przez Pontificale Romano-Germanicum zwyczaj dotarł do Rzymu. Warto zauważyć, ze około roku 800 w opactwie w Reichenau napisano hymn, śpiewany przy rozdawaniu żywności ubogim i umywaniu nóg. Przetrwał on do naszych czasów Caritas jest dobrze znany Caritas stosowany również liturgii Kościoła: ?Ubi caritas et amor?.

W drugiej połowie XII wieku papież na końcu Mszy umywał nogi dwunastu subdiakonom oraz trzynastu ubogim po posiłku. Ostatecznie obrzęd został wprowadzony do Mszału św. Piusa V.

O jego randze mandatum świadczy fakt, że aż do reformy liturgii Wielkiego Tygodnia, przeprowadzonej w 1955 r. przez papieża Piusa XII, był on zastrzeżony jedynie dla biskupów i opatów. Od reformy Wielkiego Tygodnia, która została przeprowadzona przez Piusa XII w 1955 r., mandatum zostało umieszczone zaraz po Ewangelii i kazaniu Mszy Wieczerzy Pańskiej. Ówczesne nowe przepisy polecały jednocześnie, by zwyczaj ten praktykowany był we wszystkich kościołach. W takiej formie ostatecznie wszedł do Mszału z 1970 roku.

Po reformie liturgicznej dokonanej po Soborze Watykańskim II obrzęd umycia nóg może mieć miejsce w każdym kościele parafialnym. Rubryki mszalne mówią: "Po homilii, tam gdzie względy duszpasterskie za tym przemawiają, odbywa się obrzęd umywania nóg. Ministranci prowadzą wybranych mężczyzn do ław przygotowanych w odpowiednim miejscu. Kapłan, jeśli trzeba, zdejmuje ornat i podchodzi do każdego mężczyzny, polewa wodą jego stopy i wyciera je, z pomocą ministrantów" (Mszał rzymski dla diecezji polskich, Poznań 1986, s. 127, p. 5-6).

Natomiast w Liście okólnym o przygotowaniu i obchodzeniu świat paschalnych, ogłoszonym przez Kongregację Kultu Bożego dnia 16 stycznia 1988 r., czytamy: "Odbywające się zgodnie z tradycją obmycie nóg wybranym mężczyznom oznacza służbę i miłość Chrystusa, który przyszedł nie po to, aby Mu służono, lecz aby służyć. Wypada tę tradycję zachować i wyjaśnić właściwy jej sens".